ΣΦΑΕΛΟΥ 3, ΑΘΗΝΑ 11522, Greece
ΑΡΧΕΙΟ ΕΡΓΟΥ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ & ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΗΣ . ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ & ΛΟΓΟΥ ART-ACT Α.ΣΦΑΕΛΟΥ 3 ΑΘΗΝΑ 11522 & [Ν.ΣΟΛΙΩΤΗ 33 Η 5η ΠΑΡΑΛΛΗΛΟΣ ΟΠΙΣΘΕΝ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ Λ.ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΣ] ΤΗΛ.: 2106436081 & 6974540581 E-MAIL .: ART-ACT@TELLAS.GR ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΙΔΕΑΣ ΩΣ ΕΡΓΟ ΧΡΗΣΤΟΣ Ν. ΘΕΟΦΙΛΗΣ [ ΓΕΝ.ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Ο.Σ.Δ.Ε.Ε.Τ.Ε. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΡΓΩΝ ΤΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΟΥΣ ΣΥΝ.ΠΕ / Π.ΤΑΜΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ Ε.Ε.Τ.Ε. / ΜΕΛΟΣ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑΣ ΕΝΩΣΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ Π.Ε.Λ. / ΜΕΛΟΣ A.I.C.L ASSOCIATION INTERNATIONALE DE LA CRITIQUE LITTERAIRE ]

Αρχειοθήκη ιστολογίου

Κυριακή 16 Μαρτίου 2008

ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ.ΑΙΤΗΜΑ ΜΙΑΣ ΝΕΑΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΚΕΨΗΣ;

1 σχόλιο:

Κώστας Κουκουζέλης είπε...

Αγαπητέ κύριε Θεοφίλη,
παρακολούθησα, από κοντά, την συζήτηση που έγινε την Δευτέρα (17/3/08) στο art-act. ; Όχι μόνο την παρακολούθησα αλλά την απόλαυσα με τον τρόπο που απολαμβάνει ένα παιδί το πρώτο του παγωτό (και μάλιστα στο μυαλό μου ήρθε παγωτό ξυλάκι λεμόνι- δεν ξέρω γιατί. Ίσως ένας ψυχολόγος ή ένας τεχνοκριτικός (προς θεού, όχι κριτικός τέχνης) να μπορούσε να το ερμηνεύσει. Πάντως όχι επειδή μου αρέσουν τα ξινά).
Αν και είχα κάποια πράγματα να πω, σχετικά με το θέμα, το δέος μπροστά σε τόσους (και τόσο) σημαντικούς ανθρώπους, με τόσους τίτλους, με εμπόδισε. Χαίρομαι όμως που μέσα από αυτή τη σελίδα μου δίνεται η δυνατότητα να πω μια γνώμη, τη γνώμη μου. Έτσι μπορώ να αποφύγω το τρέμολο της φωνής μου όταν απευθύνομαι σε ακροατήριο.
Αν και η συζήτηση ήταν απολαυστική (επαναλαμβάνομαι) ωστόσο νομίζω ότι δεν εστίασε σωστά στην έννοια της ψηφιακής εποχής όπως τη ζούμε σήμερα. Δηλαδή, επικεντρώθηκε στις τεχνολογικές εξελίξεις και στις δυνατότητες που ανοίγονται, για τον άνθρωπο, από αυτές (στη δημιουργία, στην ιατρική, στην βιολογία κτλ) στο μέλλον. Ενώ το σημαντικότερο νέο που έχει ήδη φέρει η ψηφιακή εποχή είναι η επανάσταση στις επικοινωνίες. Αυτή η δυνατότητα άμεσης και σε πραγματικό χρόνο επαφής με οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη είναι που θέτει το αίτημα μιας νέας οργάνωσης της φιλοσοφικής και της πολιτικής σκέψης. Και εξηγούμαι:
Η φιλοσοφία έχει να αντιμετωπίσει ζητήματα που πριν 10-15 χρόνια περίπου δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι θα τεθούν. Αν από την αυγή της (με τους προσωκρατικούς φιλοσόφους) μέχρι τον Λάιμπνιτς, τον Καντ κτλ προσπαθούσε (σχηματικά μιλώντας) να απαντήσει σε ερωτήματα όπως αν το μη ον είναι ον, αν η πραγματικότητα υφίσταται ή είναι απάτη των αισθήσεων, αν υπάρχει θεός κτλ, σήμερα ένα μεγάλο ερώτημα είναι αν η εικονική πραγματικότητα (virtual reality) είναι όντως πραγματικότητα. Εφαρμογές σαν το second life, με εκατομμύρια ανθρώπους να επιλέγουν έναν δεύτερο εαυτό (προσωπικότητα) για να επικοινωνήσουν με άλλες (πλαστές; και αν ναι, κατά πόσο είναι πλαστές;) προσωπικότητες, δείχνουν ότι η απάντηση κάθε άλλο παρά αυτονόητη είναι. Πιθανώς η φιλοσοφική σκέψη μέχρι σήμερα, και ο τρόπος που έχει λειτουργήσει να μην είναι ικανή να δώσει απαντήσεις αν δεν εφεύρει νέους τρόπους προσέγγισης σε τόσο νέα ζητήματα.
Στην αισθητική, δηλαδή σε ένα άλλο κομμάτι της φιλοσοφίας, υπάρχουν άλλα ζητήματα προς διευθέτηση. Ένα παράδειγμα θα δείξει τι θέλω να πω: Ένας σύγχρονος δημιουργός μπορεί να εκφραστεί μέσα από τα προγράμματα επεξεργασίας εικόνας και ήχου. Μπορεί να φτιάξει εικόνες, μουσική, βίντεο ακόμα και κινηματογραφικές ταινίες. Το έργο του μπορεί με ένα κλικ (κυριολεκτικά) στο ποντίκι του να το αποστείλει σε όλες τις γκαλερί του πλανήτη (αν είναι εικαστικό π.χ.) και σε όλους τους τεχνοκριτικούς. Έτσι αν δεν κάνει για την ντόπια αγορά (στη χώρα του) μπορεί να κάνει για μια άλλη στην άλλη άκρη της Γης. Αυτή η δυνατότητα μόλις έχει γεννηθεί. Οπότε αν τα αισθητικά κριτήρια διαφέρουν από τόπο σε τόπο η έννοια του αισθητικά ορθού δέχεται μια πίεση διεύρυνσης απίστευτη. Αλλά (ακόμα πιο ενδιαφέρον) μπορεί να παρακάμψει τελείως τους «μεσάζοντες» (με την καλύτερη έννοια το λέω) και να απευθυνθεί κατ’ ευθείαν στο κοινό. Και το ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι μπορεί να πουλήσει ή να χαρίσει το έργο του σε εκατομμύρια αποδέκτες έχοντας δώσει στον καθένα το αυθεντικό έργο. Από τη φύση τους τα έργα που φτιάχνονται με κομπιούτερ διαλύουν (συντρίβουν) την ιδέα της μοναδικότητας του πρωτοτύπου. Δηλαδή δεν ομιλούμε πια για ένα πιστό αντίγραφο (ή μεταξοτυπία) ενός πίνακα που έχει πολύ μικρότερη αξία από το πρωτότυπο, αλλά για το πρωτότυπο αυτό καθεαυτό. Ακόμα και στη λογοτεχνία,. ένας ποιητής δεν χρειάζεται να πουλήσει το χωράφι στο χωριό προκειμένου να εκδώσει τα ποιήματά του. Μπορεί να το κάνει ηλεκτρονικά (με μηδενικό κόστος). Σίγουρα περισσότεροι θα τα διαβάσουν έτσι. Μόνο που δεν θα έχει οικονομικό κέρδος από την πώληση των βιβλίων. Αλλά ας μην ξεχνιόμαστε: ούτε εκείνοι που ευτυχούν να δουν τυπωμένα τα δικά τους έχουν.
Αλλά και στην πολιτική σκέψη επιβάλει το αίτημα της αναδιοργάνωσης η ψηφιακή εποχή. Έχουμε κατ’ αρχήν την εμπειρία των blog. Ο καθένας μας (κυριολεκτικά, αν όχι σήμερα πάντως πολύ σύντομα) όχι μόνο μπορεί να έχει άποψη για τα πολιτικά ζητήματα αλλά και να την εκφράζει δημόσια και να συμμετέχει στον δημόσιο διάλογο. Κάτι τέτοιο έχει να εμφανιστεί από την αρχαία δημοκρατία. Σε μια εξέλιξη (που καθόλου απίθανη δεν είναι, κάθε άλλο) στα επόμενα λίγα χρόνια (όταν όλοι θα έχουν πρόσβαση στο διαδίκτιο) θα υπάρχει η δυνατότητα ακόμα και ψηφοφοριών ή δημοψηφισμάτων με αυτόματη εξαγωγή αποτελεσμάτων. Το αν θα το υιοθετήσουν αυτό οι κοινωνίες (και κυρίως όσοι τις ελέγχουν ή θέλουν να τις ελέγχουν) είναι άλλο θέμα, καθαρά πολιτικό που προκύπτει ακριβώς από τα δεδομένα της ψηφιακής εποχής. Θέλω να πω δηλαδή, ότι ίσως χρειάζεται να οργανωθεί με διαφορετικό τρόπο η πολιτική (και η πολιτική σκέψη) τέτοιο ώστε να παράγει πολιτική λαμβάνοντας υπ’ όψιν και την κοινή γνώμη (που θα μπορεί να εξαχθεί εύκολα με μια αντικειμενική δημοσκόπηση. Αντικειμενική μιας και το δείγμα θα είναι το σύνολο των ενδιαφερομένων).
Ακόμα και στην ενημέρωση (αν δεχτούμε ότι όσοι κατέχουν τα παραδοσιακά ΜΜΕ, κάνουν πολιτική) τα πράγματα αλλάζουν άρδην χάρη στη, σχεδόν μαγική, δυνατότητα που υπάρχει σήμερα οι ειδήσεις να κυκλοφορούν αφτιασίδωτες και χωρίς λογοκρισία μέσα στο διαδίκτιο. Έτσι οι παραδοσιακοί εκδότες (και μέσω αυτών οι πολιτικοί) χάνουν σταδιακά τη δύναμή τους να στρέφουν την κοινή γνώμη κατά το δοκούν. Αν κάποιος βέβαια ισχυριστεί ότι στο διαδίκτιο διαχέονται και ψευδείς ειδήσεις ή συκοφαντίες προφανώς θα εννοεί ότι κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε με τα παραδοσιακά ΜΜΕ, οπότε θα του καταλογίσουμε μειωμένη αντίληψη και θα τον αφήσουμε στην ησυχία του. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα, άλλης συζήτησης.

Σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία,
Κώστας Κουκουζέλης